ÖZISI

8.Sınıf Özısı

Bir gram saf maddenin sıcaklığını 1 °C değiştirmek için alınması veya verilmesi için gerekli ısı miktarına özısıdenir.
Özısı "c" sembolü ile gösterilir.
Özısının birimi J/g.°C  veya cal/g.°C 'dir.
Not: Özısıya ısınma ısısı da denilmektedir.

A- Özısının Özellikleri

• Özısı saf maddeler için ayırt edici özelliktir. 
  Saf maddelerin öz ısıları da farklıdır. 
  (Yoğunluk, erime noktası, kaynama noktası, donma noktası da maddenin ayırt edici özellikleridir.)


• Özısı maddenin miktarına bağlı olarak değişmez.


• Eşit miktarda farklı cins sıvılara eşit miktarda ısı verildiğinde özısısı az olan sıvının sıcaklığı daha fazla artar.


• Eşit miktarda farklı cins sıvıların çevreye verdikleri ısı, özısısı fazla olanın  daha fazladır.

Not: 1 gram suyun sıcaklığını 1°C artırabilmek için 1 kalori ısı vermek gerekir.
1 cal = 4,18 J dür.

Farklı sıvıların özısıları farklı olduğu için sıcaklık artışları da farklı olur.

Aynı sıcaklıkta, eşit miktarda ve özdeş ısıtıcılarla ısıtılan su ve alkolün sıcaklıkları ölçüldüğünde aynı miktarda artış olmadığı görülür. Alkolün sıcaklık artışı daha fazla iken, suyun sıcaklığı daha yavaş artar. Bunun nedeni su ve alkolün öz ısılarının farklı olmasıdır.

Not: Özısı, ısı tutma kapasitesidir. 
Öz ısısı yüksek olan maddeler geç ısınır ve geç soğur.
Öz ısısı düşük olan maddeler erken ısınır ve erken soğur.

Bazı Maddelerin Özısıları

Madde	Özısı (cal/g°C)	Özısı (J/g°C)
Su	1	4,18
Alkol	0,607	2,54
Bakır	0,088	0,37
Buz	0,5	2,9
Zeytinyağ	0,47	1,96
Alüminyum	0,22	0,91
Cam	0,2	0,836

Örnek: Eşit kütleli, aynı sıcaklıkta su ve alkolün çevreye verecekleri ısı miktarlarını karşılaştırınız?

 

B- Günlük Yaşamda Özısı

1. Meltem oluşumu

Karaların öz ısısı, denizin özısısından azdır.
Bu nedenle karalar erken ısınır ve erken soğur.
Denizler ise geç ısınır ve geç soğur.

Gündüz karaların sıcaklığı daha fazla arttığı için, denizden karaya doğru gündüz meltemi eser.
Gece, deniz karadan daha sıcak olduğu için, karadan denize doğru gece meltemi eser.

2. Termometre 

Termometre yapımında özısısı düşük sıvılar kullanılır.
Özısısı düşük olan sıvıların sıcaklık artışı fazla olacağı için termometre daha hassas ve hızlı ölçüm yapar.

Cıvanın özısısı 0,12, suyun özısısı 4,18 dir.
Termometre içerisinde cıva kullanmak daha hızlı ve hassas ölçüm yapılmasını sağlar.